ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ

Καταλαμβάνει τη νοτιοανατολική κλιτύ της Ακροπόλεως των Αθηνών και είναι προσβάσιμο από τον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου και από τη στάση του μετρό ‘Ακρόπολη’. Ο χώρος που καταλαμβάνει ήταν αφιερωμένος στη λατρεία του θεού Διονύσου, προστάτη  της δραματικής τέχνης, ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ. Το αρχαίο δράμα εκείνη την εποχή δεν είχε τυποποιηθεί ακόμα στη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα και οι παραστάσεις δίνονταν σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην Αγορά. Τον 5ο αιώνα π.Χ. διαμορφώθηκε στο ιερό του Διονύσου ένας κύκλιος χώρος που εξυπηρετούσε την παρακολούθηση των ‘δρώμενων’, ωστόσο η μνημειώδης κατασκευή που βλέπουμε σήμερα, αποτελεί κατασκεύασμα του 4ου αιώνα και εντάχθηκε στο οικοδομικό πρόγραμμα του ρήτορα και πολιτικού Λυκούργου (περίπου 330 π.Χ.).
Όπως όλα τα αρχαία θέατρα διαθέτει ορχήστρα  με το βωμό του θεού στη μέση, παρόδους, σκηνή και κοίλο που χωριζόταν από δύο διαζώματα σε τρία μέρη. Οι 13 κερκίδες του κάτω τμήματος του κοίλου προορίζονταν για τις δέκα αθηναϊκές φυλές, τους πρυτάνεις, τους εφήβους και τους ξένους. Όπως και σήμερα, οι θέσεις των επισήμων βρίσκονταν στις δύο πρώτες σειρές. Κατά τον 2ο αιώνα π.Χ., οι θέσεις αυτές αντικαταστάθηκαν από μαρμάρινους θρόνους που προορίζονταν για το ιερατείο και τον αρχιερέα του Διονύσου Ελευθερέως που κατείχε την πλέον τιμητική θέση. Συνολικά διακρίνονται έξι οικοδομικές φάσεις στο θέατρο, που δεν σταμάτησε ποτέ να εξωραϊζεται και να στολίζεται από τις χορηγίες ευπόρων πολιτών και αυτοκρατόρων. Κατά τους χρόνους της Ρωμαιοκρατίας, το προσκήνιο επεκτάθηκε και διακοσμήθηκε με τις ανάγλυφες παραστάσεις που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης. Η συνολική χωρητικότητά του θεάτρου έφτανε τους 16.000 θεατές.
Το θέατρο του Διονύσου, εκτός από διονυσιακές τελετές και δράματα, είναι γνωστό ότι φιλοξένησε και δραστηριότητες περισσότερο κοσμικού χαρακτήρα. Τον 4ο αιώνα π.Χ. μεταφέρθηκαν εκεί οι συνεδριάσεις της Εκκλησίας του Δήμου (που μέχρι τότε συνεδρίαζε στην Πνύκα), προφανώς λόγω της αυξημένης χωρητικότητας και της άνεσης που προσέφερε, ενώ κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο φιλοξένησε ακόμα και θηριομαχίες, εικονικές ναυμαχίες και μονομαχίες, θεάματα δηλαδή που καμία σχέση δεν είχαν με τον ιερό θεσμό του αρχαίου δράματος.